Abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe abatutsi mu w’1994 biga mu mashuri yisumbuye, amashuri makuru na Kaminuza (AERG) ndetse na bakuru babo barangije kaminuza n’amashuri makuru (GAERG) bakomereje ibikorwa byabo ku rwibutso rwa Bisesero ruherereye mu Murenge wa Rwankuba mu Karere ka Karongi.
Kuri uyu wa 14 Werurwe 2015, mu bikorwa bya AERG na GEARG byo gufasha abacitse ku icumu rya Jenoside birimo kubasanira amazu, kububakira uturima tw’igikoni ndetse no gukora isuku ku nzibutso za Jenoside yakorewe Abatutsi, Guverineri w’Intara y’Amajyaruguru, Bisenibamwe Aimé, yatangaje ko uyu mwaka uzajya kurangira abacitse (…)
Ishyirahamwe ry’abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe abatutsi (AERG) hamwe na bakuru babo barangije kwiga (GAERG), baratsangaza ko bifuza gusubira mu masambu basigiwe n’ababo, bakajya kubana n’abandi baturage.
Urubyiruko rwibumbiye mu muryango w’abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe Abatutsi (AERG) n’abarokotse jenoside barangije mu mashuri makuru na za kaminuza (GAERG), bari muri gahunda y’ibikorwa bitandukanye bitegura kwibuka ku nshuro ya 21, batunguwe no kwangirwa kwinjira mu rwibutso rwa jenoside rwa Gishari ruri mu (…)
Umuryango y’abahoze ari abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 (GAERG) n’uwabakiri abanyeshuri AERG bayirokotse, bari mu bikorwa byo gufasha gutunaganya inzibutso za Jenoside, ibikorwa byakomereje hirya no hino mu gihugu. Kigali Today irabakurikiranira uko ibyo bikorwa byitabiriwe.
Abarokotse Jenoside bo mu Murenge wa Rukumbeli mu Karere ka Ngoma bavuga ko abahabatuje mu 1959 bari bafite umugambi wo kubamara kuko imiterere y’uyu murenge ngo yatumye guhunga bitabashobokera mu gihe Jenoside yakorerwaga Abatutsi mu 1994.
Abarokotse Jenoside yakorewe abatutsi mu 1994 hamwe n’abagize uruhare muri Jenoside batujwe mu mudugudu umwe wahawe izina ry’Umudugudu w’Ubumwe n’Ubwiyunge” uri mu Murenge wa Remera, mu Karere ka Ngoma baravuga ko guturana byarushijeho gushimangira ubumwe n’ubwiyunge.
Kayirama Libératha, umuhanzi akaba n’umwarimukazi w’imyaka 35 y’amavuko wigisha mu Rwunge rw’Amashuri rwa Rugenge rwubatse mu Murenge wa Busoro mu Karere ka Nyanza yahuje abishe n’abiciwe muri Jenoside yakorewe Abatutsi muri Mata 1994 mu gace k’iwabo avukamo bubakirana amazu muri gahunda y’ubumwe n’ubwiyunge.
Umuryango w’abahoze ari abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 (GAERG) n’umuryango w’abakiri abanyeshuri bayirokotse (AERG), ku wa 7/3/2015 bafashe mu mugongo abasizwe iheruheru na Jenoside babasanira inzu, borozwa inka ndetse banubakirwa uturima tw’igikoni.
Bamwe mu bagize ibikorwa by’ubutwari muri Jenoside yakorewe abatutsi mu Rwanda mu w’1994 mu Murenge wa Rukumberi mu Karere ka Ngoma bahawe inka n’umuryango w’abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe abatutsi mu w’1994 (AERG), hamwe na bakuru babo barangije Kaminuza bibumbiye muri GAERG, nk’ikimenyetso cyo kubashimira ubutwari (…)
Akarere katangiye imyiteguro yo gutegura kwibuka ku nshuro ya 21 Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, inama yahuje abaturage, abahagarariye AVEGA na Ibuka ku rwego rw’imirenge n’akarere, abakozi bashinzwe imibereho myiza mu mirenge n’abakozi b’akarere bafite kwibuka mu nshingano zabo.
Umuryango w’abahoze ari abanyeshuri barokotse Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 (GAERG) n’umuryango w’abakiri abanyeshuri bayirokotse (AERG), baratangiza icyumweru cyahariwe gushimira abahoze mu ngabo za RPF bakomerekeye ku rugamba no gufasha abagizwe incike na Jenoside.
Abaturage bo mu Murenge wa Nyange mu Karere ka Ngororero cyane cyane abaharokokeye n’abandi bafite ababo bahiciwe muri jenoside yakorewe abatutsi muri Mata 1994 bahiritsweho kiliziya, bakomeje kubabazwa n’uko hatarubakwa urwibutso rutunganye rwo gushinguramo imibiri iharuhukiye ndetse no kubika amateka y’ibyahabaye.
Nyuma y’icyifuzo cy’abaturage b’umurenge wa Muhazi cyo kubaka urwibutso rw’abazize Jenoside yakorewe Abatutsi rwa Kabare ruri muri uyu murenge, ubuyobozi bwawo buratangaza ko haranatangiye ubukangurambaga bwo gushaka amafaranga asaga miliyoni 41 azarwubaka.
Ubuyobozi bw’akarere ka Nyabihu buratangaza ko imirimo yo kuvugurura no kuzitira urwibutso rwa jenoside yakorewe abatutsi muri mata 1994 rwa Mukamira byatwaye amafaranga y’u Rwanda asaga miliyoni 60.
Nyuma y’uko gahunda ya Ndi Umunyarwanda itangijwe muri gereza ya Nyamagabe, umwe mu bagororwa bakozwe ku mutima n’iyi gahunda, abifashijwemo n’abari abaturanyi be, yerekanye aho yajugunye umwana w’imyaka 15 cyane cyane ko hagiye hubakwa amazu mashya nyuma y’imyaka 17 afunzwe.
Umuryango uhuza abanyeshuri biga mu ishuri rikuru ry’ubuhinzi,ikoranabuhanga n’uburezi rya Kibungo(INATEK S.U),barihiye ubwisungane mu kwivuza abacitse ku icumu rya Jenoside yakoreye Abatutsi mu 1994 batuye mu murenge wa Kibungo.
Minisiteri y’Imari n’Igenamigambi yashyikirije imfubyi za Jenoside zo mu mudugudu wa Nyamugari, akagari ka Nkingo, inkunga y’amafaranga y’u Rwanda angana na Miliyoni eshanu z’amafaranga y’u Rwanda.
Bamwe mu baturage bo mu murenge wa Cyungo ho mu karere ka Rulindo, basuye urwibutso rushyinguyemo imibiri y’abazize Jenoside rwa Mvuzo, ruherereye mu murenge wa Murambi nawo wo mu karere ka Rulindo mu rwego rwo kumenya ibyabaye mu yindi mirenge mu gihe cya Jenoside.
Abacitse ku icumu rya Jenoside yakorewe Abatutsi mu mwaka w’1994 mu karere ka Nyabihu, barishimira cyane uburyo urwibutso rw’Akarere ka Nyabihu rukomeje kuvugururwa hakemurwa ikibazo rwari rufite. Bakaba bavuga ko ari igikorwa gishimishije cyane kandi ari gusubiza agaciro ababo babuze.
Abatishoboye bakomoka mu miryango y’abahoze ari abakozi b’amakomine bakaza kwicwa mu gihe cya cya Jenoside yakorewe Abatutsi mu mwaka 1994, bagiye kujya bafashwa by’umwihariko buri mwaka mu bihe byo kwibuka Jenoside yakorewe Abatutsi.
Umushoramari David Banusan ukomoka muri Israel ariko akaba afite ubwenegihugu bw’u Bwongereza, yashyikirije akarere ka Gasabo inkunga ya miliyoni 20 z’amafaranga y’u Rwanda yemeye yo gusana amazu y’abasizwe iheruheru na Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994.
Mu ngengo y’imari y’akarere ka Ngoma y’umwaka wa 2014-2015 hashyizwemo miliyoni 28 zo gukora inyigo yo kubaka urwibutso rwa Jenoside rwa Kibungo mu rwego rwo guha icyubahiro abahashyinguwe bazize Jenoside no kubungabunga amateka ya Jenoside mu gihe kirekire.
Ubwo kuri uyu wa 02 Nyakanga 2014 mu Murenge wa Ruli mu Karere ka Gakenke hibukwaga bamwe mu bacukuzi b’amabuye y’agaciro bazize Jenoside yakorewe Abatutsi muri mata 1994, abitabiriye uyu muhanga bibukijwe ko kwibuka bidakwiye kuba mu gihe cyo kwibuka gusa ahubwo byakabaye umutwaro wa buri wese kandi igihe cyose.
Abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi mu murenge wa Mwogo mu karere ka Bugesera barasaba ko hakubakwa urwibutso ku ruzi rw’Akagera ahajugunywe Abatutsi batabarika kugirango bajye bibukwa.
Abakiri bato bemeza ko n’ubwo Jenoside yakozwe n’urubyiruko ariko yanahagaritswe n’urundi rubyiruko, ibyo bikabaha icyizere ko nabo hari icyo bakora ngo bakomereze kuri ubwo butwari. Ibi ni ibyatangajwe n’abanyeshuri bo ku ishuri rya Kigali Christian School, ubwo bakoraga igikorwa cyo kwibuka, kuri uyu wa mbere tariki 30/6/2014.
Mu muhango wo kwibuka ku nshuro ya 20 abarimu n’abanyeshuri bo mu murenge wa Muyumbu mu karere ka Rwamagana bishwe muri jenoside yakorewe Abatutsi, wabaye tariki 29/06/2014, abarimu basabwe gushingira ku buyobozi butavangura Abanyarwanda, maze bagaha abana uburezi bwiza burangwa n’ubumwe kuko ari bo mizero y’u Rwanda rw’ahazaza.
Ubwo hibukwaga Abatutsi bazize Jenoside mu w’1994 mu murenge wa Mushubi mu karere ka Nyamagabe, Guverineri w’intara y’amajyepfo Alphonse Munyantwali yibukije abaturage ko bagomba kwimakaza Ubunyarwanda kuko kuba bwarabuze ariyo mpamvu ababibye ingengabitekerezo ya Jenoside bageze ku ntego.
Abakozi b’urwego rushinzwe abanjira n’abasohoka (Migration) mu Rwanda bibutse inzirakarengane zirenga ibihumbi mirongo itanu zazize Jenoside zo mu Bisesero maze banafasha abacitse ku icumu rya Jenoside bo mu Bisesero.
Inama y’igihugu y’abagore irasaba abagore ndetse n’Abanyarwanda muri rusange ko umuco wo kwibuka Jenoside bawugira uwabo bagakomeza kuwutoza ababakomokaho hagamijwe ko Jenoside n’ingengabitekerezo yayo byacika burundu.