Mu gihe cya Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, abagore bari bamaze kwicirwa abagabo, bategetswe kunyura umuhanda wa Nyarubaka berekeza i Kabgayi, mu nzira bakorewe ibibi byinshi, birimo kwicirwa abana b’abahungu 150, bamwe muri bo bakabategeka kubihambira.
Imibiri 520 y’abazize Jenoside yakorewe Abatutsi yari ishyinguye mu buryo budahwitse hafi y’ingo yashyinguwe mu rwibutso rwa Mubirizi ruri mu karere ka Rusizi tariki 30/04/2013. Urwibutso rwa Mibirizi rumaze gushyingurwamo imibiri y’inzirakarengane 7520.
Mu gikorwa cyo kwibuka Jenoside yakorewe Abatutsi mu Murenge wa Kinazi tariki 28 Mata, hagaragajwe ko Abatutsi baguye muri uyu Murenge mu gihe cya Jenoside barenga ibihumbi 40 na 400.
Ubuyobozi bw’akarere ka Bugesera buratangaza bugiye gusana urwibutso rwa Ntarama n’urwa Nyamata zose ziri muri ako karere kugirango imibiri ihashyinguye idakomeza kwangirika.
Abakozi b’ikigo cy’igihugu gishinwe kugenzura imirimo ifitiye igihugu akamaro (RURA) basuye urwibutso rwa Jenocide rwa Rukumberi ruri mu karere ka Ngoma banatanga inkunga y’amafaranga ibihumbi 300 yo kurusana.
Abatanze ubutumwa mu muhango wo kwibuka Abatutsi baguye mu murenge wa Nyarubaka mu karere ka Kamonyi, bahamya ko abantu bakuze babibye amacakubiri mu bana, bakaba bakwiye kubasaba imbabazi.
Mu mihango yo kwibuka Jenoside yakorewe Abatutsi mu Rwanda yabereye mu ishuri rya Scuola Europa riri i Milan mu Butaliyani, abarimu b’Abataliyani basabye Abanyarwanda ko bagena uburyo bunoze bwo gusobanurira abanyamahanga ukuri nyako kuri Jenoside kuko hari benshi babeshywe ku byabaye mu Rwanda.
Abanyeshuri, abayobozi n’inshuti z’ishuri rikuru INES Ruhengeri, kuri uyu wa Gatanu tariki 26/04/2013 bibutse abazize jenoside yakorewe abatutsi, ari nako abanyeshuri basabwa guharanira kwigira, kandi baca ukubiri n’abantu bagifite uguhembera ingengabitekerezo ya Jenoside.
Guverineri w’intara y’Amajyepfo, Alphonse Munyentwari, aratangaza ko Abatutsi bazize Jenoseide yo mu 1994 bagifite agaciro mu Banyarwanda, n’ubwo ababishe babikoze bashaka babatesha agaciro.
Ishuri rikuru ry’i Gitwe ISPG ryibutse Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 ku nshuro ya 19, igikorwa cyateguwe n’abanyeshuri barokotse Jenoside bari mu muryango AERG-ISPG bafatanyije n’ubuyobozi bw’ishuri, kuri Gatanu tariki 25/04/2013.
Abakozi b’ibitaro bya Kinihira biherereye mu karere ka Rulindo basuye urwibutso rwa Jenoside rwa Murambi mu karere ka Nyamagabe muri gahunda yo kwibuka jenoside yakorewe abatutsi ndetse no guha agaciro abatutsi bayizize, ngo bafate n’ingamba zo kuyikumira.
Ubwo yifatanyaga n’abandi kunamira inzirakarengane zazize Jenoside mu murenge wa Save mu karere ka Gisagara, Minisitiri ushinzwe ingufu n’amazi, Isumbingabo Emma Franҫoise, yanahamagariye abagize uruhare muri Jenoside guhinduka bagaharanira kwifatanya n’Abanyarwanda bose kubaka igihugu kizima.
Abantu benshi barimo abacitse ku icumu rya Jenoside yakorewe Abatutsi, inzego z’umutekano zirimo ingabo na Polisi baranenga inyubako z’urwibutso rw’icyitegererezo rw’akarere ka Rusizi rurimo kubakwa i Nyarushishi ngo ruzimurirwemo imibiri y’abazize Jenoside itarashyingurwa neza.
Ahari urwibutso rwa Jenoside rwa Murambi mu umurenge wa Gasaka mu karere ka Nyamagabe rufatwa nka rumwe mu zigaragaza neza umugambi wo kurimbura Abatutsi, ubusanzwe hari hari kubakwa ishuri ry’imyuga ariko Jenoside iba kuryubaka bitararangira.
Mu karere ka Rwamagana bibutse ku nshuro ya mbere abantu bose batwawe n’amazi muri Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994, ubwo bamwe bicwaga bakajugunywa mu mazi, abandi bakayajugunywamo ari bazima ndetse ngo hari n’abagize ibyago bakayagwamo bagerageza guhunga abicanyi.
Icyahoze ari ingoro ya MRND mu karere ka Ngororero mu gihe cya Jenoside hakorewe ubwicanyi hifashishijwe ibikoresho bifite ubukana kuburyo harokotse abantu bakeya cyane.
Ku mugoroba wa tariki 21/04/2013, inzego z’ubuyobozi, abaturage, abarokokeye ku rwibutso rwa Murambi ndetse n’abafite ababo bahaguye bahuriye kuri uru rwibutso ngo bibuke urupfu abahaguwe bishwe mu ijoro rishyira tariki 21/04/1994.
Abanyarwanda barenga 100 batuye mu mujyi wa Manchester, mu gihugu cy’Ubwongereza, ndetse n’abandi baturutse mu duce dukikije uyu mujyi, tariki 20/04/2013, bahuriye hamwe mu gikorwa cyo kwibuka ku nshuro ya 19 abazize Jenoside yakorewe Abatutsi.
Abanyeshuri b’Abanyarwanda biga muri kaminuza zitandukanye zo mu gihugu cya Misiri, tariki 20/04/2013, bahuriye mu mujyi wa Alexandie mu gikorwa cyo kwibuka ku nshuro ya 19 Jenoside yakorewe Abatutsi mu Rwanda muri Mata 1994.
Kuri iki cyumweru tariki 21/04/2013, Abanyarwanda baba mu mujyi wa Salt Lake City muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika, baribuka Abanyarwanda bazize Jenoside yakorewe abatutsi mu Rwanda mu 1994.
Kuba mu Rwanda harakozwe Jenoside igakorwa na bamwe mu Banyarwanda kandi abenshi bari abayoboke b’amadini yigishaga urukundo no kuyoboka Imana, ni ikimwaro ku muryango Nyarwanda wose n’ikimenyetso ko abanyamadini bananiwe kugera ku ntego y’ibyo bagombaga kumvisha abayoboke babo, nk’uko byemezwa na Depite Constance Rwaka.
Ubuyobozi bw’akarere ka Gasabo n’abagatuyemo bahuriye ku kicaro cy’akarere mu gikorwa cyo kwibuka inzirakarengane zazize Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 ku nshuro ya 19, cyabaye ku mugoroba wo kuri uyu wa Gatanu tariki 19/04/2013.
Urwibutso rwa Kiziguro mu Karere ka Gatsibo habereye igikorwa cyo kwimura imibiri yari ishyinguye mu rwibutso rwa kiziguro, muri zimwe mu mva zagaragaraga ko zitakimeze neza, igikorwa cyabaye Kuri uyu wa Gatanu tariki 19/04/2013.
Abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994 batakamba ngo uwo ariwe wese waba azi ahari umubiri w’umwe mu bazize Jenoside utarashyingurwa mu cyubahiro gukoresha umutima nama akhagaragaza kugira ngo ushyingurwe mu cyubahiro, abavandimwe be babashe kuruhuka no gutuza ku mutima.
Mu murenge wa Gihango mu karere ka Rutsiro tariki 18/04/2013 habereye igikorwa cyo kwibuka ku nshuro ya gatatu abantu baguye mu kiyaga cya Kivu mu mwaka wa 2000 bagiye kwibuka abazize Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994.
Abanyeshuri, abakozi n’abarimu bakomoka mu bihugu 100 bo mu ishuri UNESCO-IHE (Institute for Water Education) ryigisha ubumenyi bw’amazi mu Buholandi bunamiye abazize Jenoside yakorewe Abatutsi banahamagarira amahanga yose gushyikiriza ubutabera abakekwa kuyigiramo uruhare.
Abanyarwanda n’inshuti batuye mu mujyi wa Edmonton muri Canada, tariki 13 Mata bakoze imihango inyuranye yo kwibuka ndetse no kunamira inzirakarengane zazize Jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994.
Abanyarwanda batuye mu mujyi wa Manchester, mu gihugu cy’Ubwongereza, barimo gutegura igikorwa cyo kwibuka abazize Jenoside yakorewe abatutsi mu Rwanda, mu mwaka wa 1994. Icyo gikorwa giteganyijwe tariki 20/04/2013 ahitwa Eccles.
Tariki 17/04/2013, bamwe mu bakozi ba ECOBANK bayobowe n’umuyobozi wabo, Gilles Guerald, basuye urwibutso rwa Rusiga mu karere ka Rulindo banahasiga inkunga y’amafaranga miliyoni yo gufasha abacitse ku icumu.
Mu kagari ka Ngoma umurenge wa Gishyita mu karere ka Karongi tariki ya 16 Mata 2013 hashyinguwe imibiri isaga 60 y’Abatutsi bishwe muri Jenoside yakorewe Abatutsi mu Rwanda muri Mata 1994.