Urukiko rwa Khartoum muri Sudan rwasabiye igihano cyo kwicwa anyonzwe, umugore w’umuyisilamukazi wemeye gushyingiranwa n’umugabo wo mu idini rya gikirisitu. Uwo mugore yahamijwe icyaha cy’ubusambanyi no guta idini.
Muri uku kwezi kwa Gicurasi 2014, Seburikoko wubaka imihanda ihuza imijyi y’ibihugu bigize umuryango w’ubukungu w’ibihugu bigize ibiyaga bigari (CEPGL) yongeye kurekurirwa amafaranga n’umuryango w’ibihugu by’ubumwe bw’iburayi (EU) ngo akomeze iyo mirimo, nyuma yo guhagarikirwa amafaranga yatsindiye kubera kutubahiriza (…)
Umuryango w’ubukungu uhuje ibihugu bituriye Ibiyaga Bigari (CEPGL) wamaganiye kure icyemezo cyafashwe n’igihugu cya Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (DRC) cyo kwaka Abanyarwanda amafaranga ya Viza, bakavuga ko iki cyemezo kitubahiriza amahame y’uyu muryango.
Nyuma y’amezi agera kuri atandatu, igihugu cya Sudani y’Amajyepfo kiri mu ntambara hagati y’ingabo za Leta n’inyeshyamba, ku munsi w’ejo tariki 09/05/2014 Prezida Salvar Kiir n’uwari Visi Prezida we Riek Machar bashyize umukono ku masezerano yo guhagarika intambara.
Muri africa y’epfo imodoka yo mu bwoko bwa bisi y’igipolidisi cya leta kuwa gatatu tariki 30 Mata yagonze ishusho rya Nyakwigendera Nelson Mandela yari imaze iminsi mike imuritswe aho iri imbere y’inyubako y’inteko ishinga amategeko mu mujyi wa Cape Town.
Mu cyegeranyo cyashizwe ahagaragara taliki 26/4/2014 n’itsinda ry’abasirikare ba ICGLR rishinzwe kugenzura imipaka ya Kongo n’ibihugu biyikikije hamwe n’irishinzwe gukusanya amakuru ivuga ko aya matsinda abiri ashobora guhagarara kubera kubura amafaranga yo gukoresha.
Nyuma yuko inzego zishinzwe abinjira n’abasohoka i Bukavu zitangiye kwishyuza viza Abanyarwanda bajya kuhakorera cyangwa bahiga, umuryango w’ubukungu w’ibihugu by’ibiyaga bigari (CEPGL) urategura inama yo kwiga kuri icyo kibazo.
Itsinda ry’ingabo za ICGLR rishinzwe kugenzura imipaka y’igihugu cya Congo (EJVM) ryaba rigiye kubona umuyobozi mushya nyuma y’amezi umunani uwari akuriye izi ngabo Gen Muheesi Geoffrey ukomoka mu gihe cya Uganda yirukanywe n’igihugu cya Congo kubera kutumvikana ku bikorwa byo kurwanya inyeshyamba za M23.
Abarwanyi ba FDLR bakoreraga i Tongo muri Rutshuro bakaba baritandukanyije nayo bagatahuka mu Rwanda bavuga ko ibitero bya MONUSCO kuri FDLR ntacyo byamaze kuko barashe abo ku muhanda aho kubasanga mu birindiro.
Mu biganiro intumwa yihariye y’umunyamabanga mukuru w’umuryango w’abibumbye mu karere k’ibiyaga bigari yagiranye n’ubuyobozi bw’intara ya Kivu y’amajyaruguru kuwa 18/03/2014, yongeye gusaba ko umutwe wa FDLR wakurwaho kugira ngo amahoro ashobore kuboneka, ibikorwa by’iterambere n’ishoramari bitangire mu burasirazuba bwa Congo.
U Rwanda nirwo rwegukanye imyanya ya mbere mu marushanwa yo gutanga ibitekerezo mu biganiro mbwirwaruhame mu rubyiruko, amarushanwa yari ahuje u Rwanda, u Burundi, Uganda Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo.
Umuyobozi wa Polisi y’igihugu cya Seychelles, Ernest Quatre, akaba anayobora umuryango uhuje Polisi z’ibihugu byo mu burasirazuba bwa Afurika (EAPCCO) yasuye Polisi y’u Rwanda kuri uyu wa gatatu tariki ya 5 Werurwe.
Guverinoma ya Uganda yahambirije umugabo w’umwongereza witwa Bernard Randall, nyuma yo kubona ibimenyetso bigaragaza ko akora imibonano n’abagao bagenzi be. Umugande witwa Albert Cheptoyek wari umugore-gabo wa Bernard, we ngo azajyanwa imbere y’ubucamanza.
Ubu bufatanye mu kurwanya ibyaha, aba bayobozi ba Polisi z’ibihugu by’u Rwanda, Uganda , Burundi na Repubulika iharanira Demokarasi ya Kongo, babyumvikanyeho mu nama bahuriyemo kuri uyu wa mbere tariki ya 3 Werurwe ku cyicaro cya Polisi y’u Rwanda ku Kacyiru.
Guverineri wa Kivu y’amajyaruguru yahagurukiye ikibazo cyo guhohotera abanyamahanga bajya muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo by’umwihariko Abanyarwanda bajya gukorera Goma bagahohoterwa babita abarwanyi ba M23.
Umuyobozi wa MONUSCO wungirije ushinzwe ibikorwa bya gisirikare, Gen. Abdallah Wafi, avuga ko nta gihamya abona kigaragaza ko impunzi za M23 ziri mu gihugu cya Uganda zirimo kwisuganya mu bikorwa byo guhungabanya umutekano muri Congo.
Impugucye muri Kaminuza n’abashakashatsi bo mu bihugu bigize umuryango wa CEPGL hamwe na kaminuza yo mu gihugu cy’Ububiligi ndetse n’ikigo cy’igihugu gishinzwe imiyoborere RGB baraganira ku mikorere y’umuryango w’ubukungu w’ibihugu by’ibiga bigari mu myaka 50 iri imbere.
Umuyobozi w’Ingabo z’Umuryango w’Abibumbye zishinzwe kugarura amahoro muri Kongo-Kinshasa, Martin Kobler, yatangaje ko muri uyu mwaka wa 2014 bashyize imbere kurwanya umutwe wa FDLR kimwe na ADF Nalu, umutwe ukomoka muri Uganda.
Ubuvugizi bw’ingabo za Leta ya Congo buvuga ko bwatangiye igikorwa cyo guhashya inyeshyamba zirwanya Leta ya Uganda ariko zikaba zikorera muri Kivu y’Amajyaruguru.
Imwe mu ndege ebyiri zoherejwe muri Congo gufasha ishami ry’umuryango w’abibumbye rihakorera gucunga umutekano no gutanga amakuru yakoze impanuka ku kibuga cy’indege cya Goma kuri uyu wa gatatu taliki ya 15/01/2014.
Mu itangazo ubuyobozi bwa M23 bwashyize ahagaragara burahakana bwivuye inyuma gukomeza ibikorwa bya gisirikare no kwinjiza abandi barwanyi bashya muri uyu mutwe.
Nyuma y’uko Col. Mamadou Ndala yishwe mu ntangiriro z’uku kwezi mu Karere ka Beni, abasirikare babiri batawe muri yombi mu mpera z’iki cyumweru bakekwaho kugira uruhare muri urwo rupfu.
Col. Mamadou Ndala wari uyoboye ingabo zo mu rwego rwo hejuru za FARDC yishwe tariki 02/01/2013 n’inyeshyamba bikekwa ko ari iza ADF-Nalu zo mu gihugu cy’u Bugande mu Karere ka Beni mu Majyaruguru y’Intara ya Kivu.
Umushinjacyaha mukuru w’urukiko mpuzamahanga mpanabyaha (ICC), Fatou Bensouda, yatangaje ko asubitse by’agateganyo kuburanisha Perezida w’igihugu cya Kenya Uhuru Muigai Kenyatta, kuko nta batangabuhamya bafatika afite muri uru rubanza.
Abagore 12 bitabye urukiko mu majyaruguru ya Tanzaniya, bashinjwa ihohoterwa ryakorewe abana, aho baregwa kuba baragize uruhare mu muhango wo gukata ibice by’ibitsina by’abana b’abakobwa.
Abagize inteko zishinga amategeko mu bihugu by’u Burundi, u Rwanda na Kongo biyemeje ko bagiye guhwiturira leta z’ibyo bihugu gutanga imisanzu bitagitanga ndetse bikishyura n’imyenda myinshi bibereyemo umuryango wa CEPGL ngo kuko bizawufasha kubyuka no kwihutisha iterambere abaturage bo mu biyaga bigari bakeneye.
Abakuru b’ibihugu 70 bazitabira imihango yo gusezera kuri nyakwigendera Nelson Mandela mu mihango izaba ejo kuwa kabiri tariki ya 10/12/2013 kuri sitadi bita FNB Soccer City mu mujyi wa Johannesbourg.
Abayobozi b’ibihugu 40 byo muri Afurika bitabiriye inama ihuza ibihugu by’Afurika n’igihugu cy’Ubufaransa bayishoje biyemeje gushyira hamwe hagakorwa umutwe w’ingabo zishinzwe gutaba ahabaye ibibazo.
Umukambwe Nelson Mandela wigeze kuyobora Afurika y’Epfi yitabye Imana mu ijoro rya tariki 05/12/2013 afite imyaka 95. Uru rupfu rwakiranwe igishika ku isi yose, abayobozi bakomeye batanze ubutumwa bw’akababaro bugaragaza umurage Mandela asigiye isi muri rusange.
Abasirikare 39 ba Congo bakurikiranyweho ibyaha byo gufata kungufu abagore n’abakobwa mu gace ka MINOVA mu mwaka wa 2012 ubwo bari bamaze kwirukanwa n’ingabo za M23 mu mujyi wa Goma na Sake. Benshi bavuga ko babikoze mu buryo bwo gushakamo ibyishimo kuko bari bamaze gutsindwa ndetse nta biribwa babona bihebye.