Imari yanyu si iyo gushora mu bikorwa bisenya Igihugu - Guverineri Mugabowagahunde

Abagize Urugaga rw’Abikorera (PSF) bo mu Karere ka Musanze, bibukijwe ko amahirwe y’ishoramari bafite ubu atari ayo gushora mu bikorwa bisenya Igihugu n’ibindi bidafite umumaro, ahubwo ko bakwiye kuyakoresha mu gusigasira ibyagezweho.

Abikorera bashyize indabo ku mva iruhukiyemo imibiri isaga 800 mu rwibutso rw'Akarere ka Musanze
Abikorera bashyize indabo ku mva iruhukiyemo imibiri isaga 800 mu rwibutso rw’Akarere ka Musanze

Ubu butumwa bwagarutsweho na Guverineri w’Intara y’Amajyaruguru Mugabowagahunde Maurice ku wa Kane Tariki 12 Kamena 2025, mu gikorwa cyo Kwibuka ku nshuro ya 31 Jenoside yakorewe Abatutsi, cyateguwe n’abagize Urugaga rw’Abikorera bo mu Karere ka Musanze.

Cyabimburiwe n’Urugendo bakoze berekeza ku Rwibutso rwa Jenoside yakorewe Abatutsi rw’Akarere ka Musanze, rwahoze ari Urukiko rw’Ubujurire rwa Ruhengeri (Cour d’Appel Ruhengeri).

Bakihagera, bashyize indabo ku mva iruhukiyemo imibiri isaga 800 y’Abatutsi biciwe mu nzu yahoze ari iy’ubutabera y’urwo rukiko, nk’ikimenyetso cyo kubunamira no kubasubiza agaciro bambuwe.

Mu baruhukiye muri urwo Rwibutso, barimo na bamwe mu bahoze ari abikorera, bishwe mu gihe cya Jenoside, bazira kuba Abatutsi. Mu kubibuka hazirikanwe uruhare n’ubushake bari bafite mu Iterambere ry’Igihugu.

Perezida wa Ibuka mu Karere ka Musanze Twizere Rusisiro Festo, yagize ati: “Abikorera bahoze mbere ya Jenoside batuye muri aka gace kimwe n’ahandi, iyo baticwa bazira kuba Abatutsi, bakabaye ubu ari abafatanya natwe mu Iterambere ry’ubukungu bw’Igihugu cyacu”.

Ati “Bamwe muri bo bari bafite inganda abandi bakora mu ma banki. Hari abari bafite amaduka y’ubucuruzi n’ababukoraga abandi barashinze za ateriye z’ubudozi n’izo gusudira. Mu bacuruzi bandi harimo abari bafite za resitora n’ibindi bikorwa tutarondora; byagaragaraga ko bari bafatiye runini Igihugu, kuko bari barahanze imirimo bagatanga n’akazi kuri benshi bakanasorera Igihugu. Ibyo byose kuba byarirengagijwe bakicwa, ni ikimwaro n’umugayo kuri Leta yariho yateguye Jenoside yakorewe Abatutsi”.

Mu butumwa bwagarutsweho na Guverineri Mugabowagahunde, bwibanze ku kugaragaza uruhare rwa bamwe mu bari abacuruzi, mu itegurwa n’ishyirwa mu bikorwa ry’umugambi wa Jenoside yakorewe Abatutsi.

Abikorera bakoze urugendo rugamije kuzirikana inzira y'inzitane Abatutsi banyuzemo
Abikorera bakoze urugendo rugamije kuzirikana inzira y’inzitane Abatutsi banyuzemo

Mugabowagahunde yifashishije inyandiko yatahuwe, Paulina Nyiramasuhuko wahoze ari Minisitiri w’Umuryango yiyandikiye muri ajenda ye, igaragaza umugambi w’ubutegetsi bwariho mbere ya Jenoside yakorewe Abatutsi, mu gukorana bya hafi na bamwe mu bari abacuruzi mu kugura imbunda zabo bwite n’izahawe abaturage, kuzikwirakwiza mu bigo by’amashuri n’ahandi.

Yagize ati “Hari abacuruzi bazwi cyane barimo nka Kabuga Félicien uzwi cyane ku ruhare rwe muri Jenoside, hakaba uwitwa Ruzindana Obed wari umucuruzi ukomeye ahitwa ku Mugonero, hari Gaspard Kanyarukiga w’i Nyange, Bandora wari umucuruzi ukomeye ku Ruhuha ya Bugesera n’abandi benshi bari bakomeye. Bose bagiye bagira uruhare mu gutanga amafaranga yo kugura intwaro n’ibikoresho gakondo byifashishijwe mu kwica Abatutsi, abandi batanga imodoka zatundaga interahamwe, ibiribwa zaryaga n’ibindi”.

Ati “Mu Ntara y’Amajyaruguru natanga urugero rwa Esdras Baheza wari umucuruzi ukomeye mu Byangabo akaba yari ayoboye n’interahamwe zaho. Uyu yari mu bikomerezwa byateguye binitabira inama yabaye tariki 7 Mata 1994 yayobowe na Nzirorera Joseph, yacuriwemo umugambi wo kwica Abatutsi barimo abari bahungiye mu cyahoze ari Ishuri ry’Ubuhinzi n’Ubworozi rya ISAIE Busogo, Abatutsi bari bahungiye muri Paruwasi ya Busogo n’abari bahungiye muri Cour d’Appel Ruhengeri”.

Mu gukomeza aya mateka Guverineri Mugabowagahunde yagaragarije abikorera ko igikenewe mu kurinda ko amateka nk’aya yisubira, ari uko baharanira kurwanya ikintu cyose cyabaroha mu migambi mibisha, nk’uwo bagenzi babo bababanjirije biroshyemo.

Ati “Turashimira abikorera bahagaze ku ndangagaciro za kimuntu bakagira uruhare mu kurokora abahigwaga, ndetse hakaba n’abandi bagiye bavuga ukuri ku byaberaga mu Rwanda. Hari abikorera bafashije Ingabo za RPA mu guhagarika Jenoside yakorewe Abatutsi, abandi na bo bakomerezaho mu kubaka u Rwanda bundi bushya”.

“Icyo mbakangurira ni ugukomereza muri uwo murongo, amahirwe Igihugu gikomeje kubaha mu birebana n’ishoramari ribyara imari, mukomerezeho muyashora mu bikorwa bisigasira iterambere ryagezweho”.

Bamwe mu bikorera bo mu Karere ka Musanze basanga amateka ashaririye Igihugu cyanyuzemo ari isomo rituma birinda ko yazasubira
Bamwe mu bikorera bo mu Karere ka Musanze basanga amateka ashaririye Igihugu cyanyuzemo ari isomo rituma birinda ko yazasubira

Abagize PSF mu Karere ka Musanze, banaremeye imiryango 20 y’Abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi, bayishyikiriza amafaranga angana na Miliyoni 13 y’u Rwanda, y’igishoro kizabafasha mu gukora imishinga y’ubucuruzi, mu rwego rwo gukomeza kuyunganira mu rugendo rwo kwiyubaka.

Baziruwiha Abdu Al Aziz, Visi Perezida wa PSF mu Karere ka Musanze, yavuze ko amateka ashaririye Igihugu cyanyuzemo, abikorera bayigiyeho isomo rikomeye rituma bakomera ku kubaka u Rwanda, no gushyigikira imibereho y’abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi.

Yagize ati “Icyo tugamije ni ukubakira ku mahirwe Igihugu kiduha, tukayakoresha mu gukumira Jenoside binyuze gusigasira ubumwe ubufatanye n’urukundo, bikadufasha kubaka u Rwanda rushya. Urugamba Abanyarwanda bariho by’umwihariko abarokotse Jenoside rwo kwiyubaka ni ingenzi cyane mu kubashyigikira tubaremera, mu rwego rwo kubarinda guheranwa n’agahinda, tukomora ibikomere basigiwe na yo”.

Usibye ibikorwa by’iterambere bigaragarira mu bikorwa remezo n’ibindi abikorera bakomeje kugaragaramo, buri mwaka bageranya ubushobozi, bagaha bamwe mu barokotse Jenoside yakorewe Abatutsi amafaranga yo kwifashisha mu gukora imishinga ishingiye ku bikorwa by’ubucuruzi, kandi intego abikorera bafite ikaba ari ukugera ku mubare munini bahereye ku bababaye kurusha abandi.

Guverineri Mugabowagahunde yifashishije ingero za bamwe mu bari abacuruzi biroshye mu mugambi wo gutegura Jenoside no kuyishyira mu bikorwa
Guverineri Mugabowagahunde yifashishije ingero za bamwe mu bari abacuruzi biroshye mu mugambi wo gutegura Jenoside no kuyishyira mu bikorwa
Mu gushyigikira abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi abikorera babashyikirije Miliyoni 13 z'Amafaranga y'igishoro bazifashisha mu mishinga y'ubucuruzi
Mu gushyigikira abarokotse Jenoside yakorewe Abatutsi abikorera babashyikirije Miliyoni 13 z’Amafaranga y’igishoro bazifashisha mu mishinga y’ubucuruzi

Ibitekerezo  

Ohereza igitekerezo

Igitekerezo cyanyu kiragaragara kuri Kigali Today nyuma y'isuzuma kandi mu gihe kidatinze. Udashaka ko izina ryanyu rimenyekana wakoresha alias, Turabashimiye.

Amakuru aheruka